Lịch sử Học viện Phanxicô
LỊCH SỬ HỌC VIỆN PHANXICÔ
Học Viện Phanxicô hình thành và phát triển là dấu chỉ thể hiện lời đáp trả cẩn trọng và trung tín của Tỉnh Dòng Thánh Phanxicô Việt Nam trước thánh ý Thiên Chúa theo dòng thời gian từ năm 1950 cho đến nay.
Khởi đi từ những thao thức thuở ban đầu, vào năm 1958, Chi Tỉnh Dòng Thánh Phanxicô Việt Nam đã thiết lập Chủng Viện Phanxicô nhằm đào tạo ơn gọi. Trên mảnh đất 38.000 m2 tại Xã Tăng Nhơn Phú, Huyện Thủ Đức, Gia Định, Nhà Dòng đã mở ngôi trường trung học với 200 học sinh từ lớp 6-12 theo chương trình tú tài Pháp-Việt. Sau khi đất nước thống nhất vào năm 1975, Chủng Viện đóng cửa; địa phương mượn 1/2 diện tích nhà đất để sử dụng làm nơi nuôi trồng nấm.
Năm 1993, Học Viện âm thầm đón nhận chín anh em tiên khấn về học chương trình Triết Học. Cơ sở vật chất cũng đã từng bước được trả lại cho Tu Viện. Từ đó, Học Viện bắt đầu xây dựng chương trình hai năm Triết Học cho mọi anh em khấn tạm để chuẩn bị cho họ tham dự các lớp Thần Học ở những trường khác.
Năm 1995, toàn bộ cơ sở vật chất: đất và nhà ở được trả lại cho Tu Viện.
Từ năm 2002, tu sĩ Thiên Phước và Thiên Bình xin gia nhập chương trình Triết Học. Từ đó, Tỉnh Dòng Thánh Phanxicô Việt Nam đã có chủ trương “mở rộng lều” việc huấn luyện tri thức dành cho các Hội Dòng bạn. Dù điều kiện kinh tế eo hẹp, Tỉnh Dòng cũng đã cho sửa sang lại toàn bộ cơ sở được gọi là Chủng Viện trước đây để có thể tiếp nhận thêm sinh viên.
Năm 2003, một lần nữa Tỉnh Dòng cho sửa sang lại cơ sở: phòng học, thư viện nhất là nhà nguyện để có điều kiện cho các sinh viên tu học.
Năm 2005, Tỉnh Dòng cho xây khu vực Thần Học và Nhà Tĩnh Tâm với ý định mở rộng Phân Khoa Thần Học.
Năm 2007, Tỉnh Dòng quyết định thiết lập thêm chương trình Thần Học bốn năm nối tiếp vào Khoa Triết Học đã phát triển rất căn bản trong 15 năm qua. Quyết định này dựa trên con số tu sĩ trẻ trong Tỉnh Dòng tăng lên nhanh chóng khiến việc đi học tại các trung tâm bên ngoài không còn khả thi nữa. Như thế, Học Viện đã có đủ chương trình Triết-Thần ngay cả cho những ứng sinh linh mục. Đây cũng là cơ hội để Học Viện đón nhận ứng sinh bên ngoài Tỉnh Dòng cách chuyên nghiệp và hệ thống qua việc thi tuyển.
Năm 2011, Tu nghị Tỉnh Dòng cho phép áp dụng chương trình 3/3 gồm hai giai đoạn. Hội Đồng Tỉnh Dòng cũng chính thức bổ nhiệm các chức vụ trong Ban Giám Đốc Học Viện nhiệm kỳ 2011-2014.
Năm 2013, Học Viện tổ chức thi chuyển giai đoạn đầu tiên. Kỳ thi này đánh dấu chương trình học tập được chia làm hai giai đoạn: căn bản và chuyên biệt. Sau giai đoạn căn bản, sinh viên phải thi chuyển giai đoạn. Đây là tiêu chuẩn để ban giáo sư lượng giá họ có đủ khả năng để bước vào giai đoạn Thứ Hai gồm những môn học được thiết kế để hoàn tất chương trình đào tạo linh mục.
Năm 2014, Tu nghị Tỉnh Dòng đã chuẩn nhận chương trình 3/4: ba năm căn bản và bốn năm chuyên biệt (ba năm Triết Học và bốn năm Thần Học cho mọi ứng sinh tu sĩ). Chương trình này được áp dụng từ năm 1, Niên học 2014-2015. Tuy nhiên vẫn theo cách thức xen kẽ giữa các môn Triết và Thần.
Niên học 2015-2016, Học Viện có 76 sinh viên Phanxicô và 111 sinh viên đến từ 18 Hội Dòng cũng như giáo phận dưới sự hướng dẫn của 40 giáo sư (trong đó có 20 giáo sư không phải là tu sĩ Phanxicô).
Vào tháng 3 năm 2016, với sự đề nghị của Ban Giám Đốc, Ban Giáo Sư, cũng như sự góp ý của một số Hội Dòng, Hội Đồng Tỉnh Dòng đã chấp thuận tách biệt chương trình Triết và Thần, và đã được Tu Nghi Tỉnh Dòng 2017 thông qua. Theo chương trình này, ba năm đầu sẽ dành trọn để học Triết Học, và sinh viên sẽ hoàn thành chương trình bằng bài viết Tiểu Luận cùng với thi Tốt Nghiệp Triết Học vào cuối năm Thứ Ba. Bốn năm sau sẽ dành trọn cho chương trình Thần Học và sinh viên sẽ hoàn thành chương trình bằng bài Tiểu Luận cùng với thi Tốt Nghiệp Thần Học vào cuối năm Thứ Tư.
Niên học 2019-2020 đã đến. Học Viện có 202 sinh viên theo học, trong đó có 85 sinh viên Phanxicô và 117 sinh viên đến từ 14 Hội Dòng dưới sự hướng dẫn của 48 Giáo sư, trong đó có 21 Giáo Sư là tu sĩ Phanxicô, và 27 Giáo sư đến từ các Đại Chủng Viện, Học Viện và Đại Học.
Thời gian là khung cảnh Thiên Chúa tỏ bày thánh ý qua nhu cầu đặc thù của Giáo Hội địa phương. Học Viện Phanxicô với đặc sủng và căn tính riêng đang trở thành khí cụ góp phần hoàn tất chương trình yêu thương của Thiên Chúa là Chủ Tể thời gian và lịch sử.
CĂN TÍNH VÀ SỨ VỤ
Học Viện Phanxicô được xây dựng trên truyền thống học thuật bắt nguồn từ linh đạo và đoàn sủng Dòng Anh Em Hèn Mọn do Thánh Phanxicô Assisi khởi xướng. Ngài đã ủy thác Thánh Antôn Padova khai mở Khoa Thần Học Thánh cho anh em trong Dòng với lời dặn: “Anh đừng dập tắt tinh thần cầu nguyện và sốt mến trong việc học hành”.
Kể từ đó, trường phái Thần Học mang dấu ấn Phan Sinh ra đời trong Giáo Hội cùng với các đại diện tên tuổi như: Alexander Hales, Jean de la Rochelle, thánh Bonaventura Bagnoregio, chân phước Duns Scotus, John Peckham và Anh Em Phan Sinh Oxford: Robert Grosseteste, Roger Bacon, William Ockham.
Tiếp nối truyền thống đó, việc đào tạo tri thức của Học Viện Phanxicô nhằm giúp tu sĩ sinh viên trả lời các đòi hỏi nội tại của con người nói chung và của bản thân nói riêng. Đây là những đòi hỏi phát xuất từ chính ơn gọi làm người của mỗi cá nhân. Đó cũng là niềm đam mê Sự Thật và yêu mến Sự Thiện. Lời giải đáp cho những đòi hỏi này cũng như nguồn khơi gợi lên trong lòng người các đòi hỏi trên: chính là Đức Giêsu Kitô – Ngôi Lời Nhập Thể (x. Ratio Studiorum, 9).
