Lược sử Giáo hội sơ khai

MỤC LỤC

GIỚI THIỆU.............................................................................................................. 4

I - ĐỨC GIÊSU VÀ “SỨ VỤ NƯỚC TRỜI” ......................................................... 6

       HẬU CẢNH VĂN HÓA HY-LA......................................................................... 7

       HẬU CẢNH DO THÁI GIÁO ..........................................................................  11

       SỬ LIỆU VỀ ĐỨC GIÊSU ...............................................................................  17

       ĐỨC GIÊSU RAO GIẢNG “NƯỚC TRỜI” ....................................................  22

       THIÊN TÍNH CỦA ĐỨC GIÊSU .....................................................................  26

       AI VIẾT CÁC BẢN TIN MỪNG? ...................................................................  29

II - TÔNG ĐỒ PHAOLÔ & VÀ DÂN NGOẠI ...................................................  34

       HÀNH TRÌNH TRUYỀN GIÁO CỦA PHAOLÔ ............................................  35

       RAO GIẢNG & SÁNG TÁC TRÊN ĐƯỜNG ĐI ............................................  47

       TƯƠNG QUAN GIỮA KITÔ GIÁO VÀ DO THÁI GIÁO.............................. 56

III - TRUYỀN THỐNG CÁC TÔNG PHỤ ..........................................................  62

       KITÔ GIÁO TRONG GIAI ĐOẠN TIỀN CHÍNH THỐNG ...........................  63

       THƯ “I CLÊMENTÊ”: CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA GIÁO HỘI ......................  65

       THÁNH INHAXIÔ: TÍNH HIỆP NHẤT CỦA GIÁO HỘI .............................. 67

       PÔLYCARP: TÀI SẢN GIÁO HỘI VÀ TỬ ĐẠO ............................................ 69

       DIDACHE: GIÁO HUẤN CÁC TÔNG ĐỒ ..................................................... 73

       BARNABA: NÃO TRẠNG BÀI DO THÁI ...................................................... 76

       THƯ “II CLÊMENTÊ”: BÀI GIẢNG VỀ CỰU ƯỚC ...................................... 79

       PAPIAS: TÀI LIỆU TRUYỀN KHẨU .............................................................. 82

       “NGƯỜI MỤC TỬ CỦA HERMAS” ................................................................ 85

IV - TRƯỞNG THÀNH GIỮA NHỮNG CƠN BÁCH HẠI ............................... 90

       GIAI ĐOẠN BÁCH HẠI TẠI CÁC ĐỊA PHƯƠNG (64-96 CN) ..................... 92

       GIAI ĐOẠN CẤM ĐẠO TRÊN TOÀN ĐẾ QUỐC (96-180CN) ..................... 96

       BẮT ĐẠO KHỐC LIỆT TRƯỚC CHỈ DỤ MILAN (250-313 CN) ................ 104

       CÁC NHÀ TRI THỨC (BIỆN GIÁO) PHẢN ĐỐI ......................................... 110

V - CÁC PHÁT TRIỂN NỘI BỘ .......................................................................... 117

       PHÉP RỬA (BÍ TÍCH THANH TẨY) ............................................................. 118

       TIỆC “AGAPE” VÀ THÁNH LỄ (BÍ TÍCH THÁNH THỂ) .......................... 123

       CƠ CẤU PHẨM TRẬT TRONG GIÁO HỘI .................................................. 129

       TÍN ĐIỀU THIÊN CHÚA BA NGÔI ............................................................... 132

       CÁC QUAN ĐIỂM LẠC GIÁO ...................................................................... 138

VI - HÌNH THÀNH THƯ QUY TÂN ƯỚC ........................................................ 146

       BỐI CẢNH ĐA DẠNG CỦA TIN MỪNG ...................................................... 147

       NGUỒN LIỆU KHẨU TRUYỀN VÀ MẠO THƯ .......................................... 153

       THIẾT LẬP THƯ QUY TÂN ƯỚC ................................................................. 161

       NHÌN LẠI LỊCH SỬ HÌNH THÀNH KINH THÁNH .................................... 168

VII - LINH ĐẠO VÀ TƯƠNG QUAN XÃ HỘI ................................................. 174

       ẢNH HƯỞNG CỦA KITÔ GIÁO TRÊN XÃ HỘI HY-LA ............................ 175

       LINH ĐẠO HUYỀN BÍ & NGỘ GIÁO .......................................................... 181

       LINH ĐẠO KHỔ HẠNH & THÁNH ANTÔN ............................................... 188

       LINH ĐẠO ĐAN TU NƠI HOANG ĐỊA ........................................................ 195

NIÊN BIỂU GIÁO HỘI SƠ KHAI ......................................................................... 199

TÀI LIỆU THAM KHẢO THÊM ........................................................................... 201

GIỚI THIỆU

Kitô giáo khởi đầu với Đức Giêsu, một kinh sư Do Thái rao giảng về Nước Trời, bị lên án và cuối cùng chịu đóng đinh trên Thập giá. Nhưng các môn đệ của Đức Giêsu đã mạnh dạn tuyên xưng Ngài đã sống lại và là Đấng Mêsia mang ơn cứu độ đến cho thế gian. Lời rao giảng của họ biến tôn giáo mà Đức Giêsu đã khởi sự thành tôn giáo về Đức Kitô. Kế tiếp, Phaolô người đã bách hại Kitô hữu, nhưng qua một thị kiến trên đường đi Đamát, ngài đã trở thành vị Tông đồ vĩ đại nhất cho dân ngoại, khi hăng say mang Tin Mừng đến với những thị thành quanh vùng Địa Trung Hải. Với sự kiện Đức Giêsu không trở lại như sự mong chờ ban đầu, các Tông phụ và thế hệ Kitô hữu kế tiếp đã chuyển sang việc đáp ứng những nhu cầu thực tế của Giáo hội. Họ khai triển những đường hướng suy tư mới về mục vụ, cơ cấu phẩm trật và tín lý trước những vấn đề lạc giáo. Các sáng tác của họ, dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, cho thấy sức sống cũng như sự đa dạng của đức tin nơi Giáo hội sơ khai. Sự phát triển của Giáo hội sơ khai xảy ra cùng lúc mà tôn giáo của Đế quốc Rôma đang bị xáo trộn sau một thế kỷ bành trướng lãnh thổ và nội chiến liên tục.

Thế nhưng, Kitô giáo đã phải trả giá rất đắt. Các Kitô hữu bị người Do Thái thù ghét vì không tuân giữ Lề Luật cách trọn vẹn, cũng như bị dân ngoại tố cáo là vô thần vì không sùng bái các thần của Đế quốc. Mặc cho nỗ lực minh oan của các nhà biện giáo, Giáo hội non trẻ đã phải gánh chịu rất nhiều làn sóng bắt đạo liên tiếp từ Hoàng đế Nêrô (64 CN) mãi cho đến Chỉ dụ Milan (313 CN). Một khi có nhiều dân ngoại gia nhập, Giáo hội cần có một tiêu chuẩn chung cho niềm tin về Đấng mà họ đang tôn thờ. Cho dù chưa có sự thống nhất về Thư quy Kinh Thánh trong giai đoạn này, nhưng Giáo hội vẫn cố gắng duy trì sự hiệp nhất và tính tông truyền của mình. Qua thời gian, một lộ trình chính thống trở nên rõ ràng, nhất là sau Công đồng Nicêa mà Hoàng đế Constantine đã triệu tập (325 CN).

Cuốn sách này đã được biên soạn từ nhiều nghiên cứu học thuật có giá trị để trình bày sự thành hình của Giáo hội sơ khai, từ Đức Giêsu đến Hoàng đế Constantine. Ba chương đầu sẽ sơ lược về các nhân vật nền tảng cho giai đoạn khởi đầu của Giáo hội: (1) Đức Giêsu, (2) Tông đồ Phaolô, và (3) Các Tông phụ. Bốn chương sau đó sẽ tìm hiểu các yếu tố thực tế đã tác động lên đời sống của Giáo hội: (4) Nạn bách hại, (5) Phát triển về phụng vụ, tín lý và cơ cấu phẩm trật, (6) Thư quy Kinh Thánh, và (7) Linh đạo và tương quan xã hội. Đây là bối cảnh mà Thần học Kitô giáo đã nảy mầm, và tiếp tục vươn lên qua các thế kỷ sau đó. Hy vọng tác phẩm này sẽ đánh thức sự tò mò nơi độc giả để tìm hiểu sâu rộng hơn về đức tin và đời sống của Giáo hội sơ khai. Bên cạnh đó, một số tài liệu cũng được cung cấp ở cuối sách để độc giả có thể tham khảo thêm nếu thấy có nhu cầu.